اختلاف قرائات در مصاحفاختلاف قرائت‌ها به سبب اختلاف مصحف‌ها را اختلاف قرائات در مصاحف گویند. ۱ - مهم‌ترین عامل ایجاد اختلافبی شک اختلاف مصحف‌های مناطق مختلف مهم‌ترین عامل ایجاد اختلاف در قرائت است؛ زیرا مردم هر منطقه ملزم بودند از قاری ویژه خود و قرائت منطبق بر مصحف منطقه خود پیروی کنند. ۲ - اختلاف قرائت مصحف‌های اماماختلاف قرائت میان مصحف‌های امام که به دستور عثمان فراهم شده بودند، به این شرح است: ۱. اختلاف میان مصحف اهل مدینه و عراق به دوازده حرف محدود بود. ۲. اختلاف میان مصحف اهل شام و عراق به حدود چهل حرف منحصر بود. ۳. اختلاف میان مصحف اهل کوفه و بصره منحصر به پنج حرف بود. ۳ - نمونه اختلافاتنویسنده کتاب المبانی فصل ویژه‌ای در مقدمه آن ترتیب داده و شمار این اختلاف‌ها و مواردش را در آن ذکر کرده است. نمونه‌هایی از این اختلافات عبارتند از: ۱. ابن عامر قاری شام ، آیه ۱۸۴ سوره آل عمران را این گونه قرائت می‌کرد: «جاؤو بالبینات و بالزبر»؛ زیرا در مصحف شام این چنین نوشته شده بود؛ اما دیگر قاریان این آیه را «الزبر» (بدون باء) می‌خواندند. ۲. نافع و ابن عامر آیه ۱۳۳ سوره آل عمران را بدون «واو» قرائت می‌کردند: «سارعوا الی مغفرة من ربکم»؛ زیرا این آیه در مصحف مدینه و شام بدون «واو» ضبط شده بود؛ اما دیگر قاریان این آیه را با «واو» «و سارعوا…» می‌خواندند؛ زیرا در مصحف‌های آنان «واو» در ابتدای آیه ضبط شده بود. [۳]
ابن عطیه متاخر، عبد الحق بن غالب، مقدمتان فی علوم القرآن، ص ۱۱۷-۱۳۳.
[۵]
فضلی، عبد الهادی، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۱۳۰.
[۶]
مکی بن حموش، الکشف عن وجوه القراءات السبع و عللها و حججها، ج۱، ص۳۷۰.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اختلاف قرائات در مصاحف». |